ÖZET
Eskişehir Hasan Polatkan Havalimanı 1989 yılında “Eskişehir Anadolu Havaalanı” adıyla trafiğe açılmıştır. 2007 yılında Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından Havaalanı Yapım, İşletim ve Sertifikalandırma Yönetmeliği (SHY-14A) kapsamında Türkiye’de 21. havalimanı olarak ruhsatlandırılmış olup dünyada bu ruhsata sahip ilk ve tek üniversite havalimanı olma unvanını almıştır. 2015 yılında Bakanlar Kurulu kararıyla Eskişehir Hasan Polatkan adını alan havalimanı 3000 metre uzunluğunda ve 45 metre genişliğinde tek piste sahiptir. Havalimanı hassas iniş sistemi (ILS) de dâhil olmak üzere iniş ve kalkış için gerekli tüm seyrüsefer alt yapısına sahiptir. 4000 metre kare kapalı alanı ile havalimanı terminalinin yıllık 300.000 yolcu kapasitesi bulunmaktadır. Havalimanında kurulduğu ilk günden buyana Eskişehir Teknik Üniversitesi Havacılık ve Uzay Bilimleri Fakültesi Pilotaj Bölümü öğrencilerinin eğitim uçuşları gerçekleştirilmektedir. Eğitim uçuşlarının yanı sıra VIP, CIP, hava taksi, ambulans uçuşları tarifeli ve tarifesiz iç ve dış hat yolcu taşımacılığı faaliyetleri gerçekleştirilen Hasan Polatkan Havalimanından 2021 yaz döneminde Brüksel, Ostend, Lyon, Amsterdam, Düsseldorf ve Köln olmak üzere Avrupa’da altı uçuş noktasına dış hat uçuşları gerçekleştirilmiştir. 2021 yılı içerisinde 99,172 yolcuya hizmet verilen havalimanı ile bölgeye ve şehrimize akademik, ekonomik, sosyal ve kültürel anlamda önemli katkılar sunulmaktadır.
ESKİŞEHİR HASAN POLATKAN HAVALİMANI
Eskişehir Hasan Polatkan Havalimanı’nın trafiğe açılışı, Eskişehir Teknik Üniversitesi Havacılık ve Uzay Bilimleri Fakültesi’nin temellerini oluşturan Sivil Havacılık Meslek Yüksekokulu'nun (SHMYO) 1986 yılında kurulmasına dayanmaktadır. 1989 yılında “Eskişehir Anadolu Havaalanı” adıyla trafiğe açılan havalimanının temel misyonu SHMYO’nun Pilotaj ve Hava Trafik Kontrolü Bölümlerinin eğitim faaliyetlerinin yürütülmesi iken bu sayede daha o yıllardan itibaren bölge halkına hava taşımacılığı hizmetinin sunulması da mümkün hale gelmiştir.
Zaman içerisinde güncellenen uluslararası ve ulusal düzenlemeler kapsamındaki gereklilikleri sağlayan Eskişehir Hasan Polatkan Havalimanı, 2007 yılında Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından “Havaalanı Yapım, İşletim ve Sertifikalandırma Yönetmeliği (SHY-14A)” kapsamında ruhsatlandırılan 21. havalimanı oldu. Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı düzenlemelerini karşılamanın yanı sıra ülkemizdeki düzenlemeler açısından da güvenli ve emniyetli olduğu böylece belgelenmiş olan Havalimanı, dünyada bu ruhsata sahip ilk ve tek üniversite havalimanı olma unvanını aldı. Öte yandan havalimanının güvenlik, seyrüsefer, arama kurtarma, yangınla ve kış şartlarıyla mücadele gibi alanlardaki alt yapısı 2008-2010 yılları arasındaki çeşitli yatırım projeleriyle daha da güçlendirildi.
Belçika, Almanya, Fransa ve İstanbul ile Eskişehir arasındaki yolcu talebini karşılamak isteyen havayolu işletmelerinin başvurusu ve ilgili paydaşların yeni talepleri dikkate alınarak 2011 yılında yeni bir alt yapı geliştirme projesi gerçekleştirildi. Bu kapsamda Pist-Apron-Taksi yolu (PAT) sahaları genişletildi ve mukavemetleri artırıldı. 3000 metre uzunluğunda ve 45 metre genişliğinde olan pist boyutlarına ulaşıldı, yolcu trafiğine hizmet etmek amacıyla apron genişletme çalışmaları da tamamlandı.
2015 yılına kadar “Eskişehir Anadolu Havaalanı” adıyla trafiğe açık olan havalimanı, 09.07.2015 tarih ve 29411 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 7758 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla “Eskişehir Hasan Polatkan Havalimanı” adını aldı ve 18.05.2018 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 7141 sayılı kanun ile Eskişehir Teknik Üniversitesi’ne bağlandı.
Eskişehir Hasan Polatkan Havalimanı 21.10.2020 tarihli 3115 sayılı Cumhurbaşkanlığı kararı ile uluslararası giriş-çıkışa açık daimi hudut kapısı olarak belirlendi.
Uluslararası uçuşların başladığı tarihten bu yana Valilik, Emniyet ve Gümrük birimleri ile birlikte uyumlu bir şekilde bir Üniversite disiplini çerçevesinde uçuş faaliyetlerini sürdüren havalimanımız 2021 yılı içerisinde Pandemi öncesi uçuş sayılarına ulaşmış ve 99,172 yolcuya hizmet vermiştir. 2022'nin ilk 3 ayı içerisindeki performansına bakıldığında daha önceki yıllara göre uçuş ve yolcu sayısında artış olduğu, yaz ayları için uygunluk verilen 400'den fazla uçuş ile birlikte hizmet verilecek yolcu sayısında yeni bir rekorun kırılacağı öngörülmektedir.
Havalimanımızın yıllık yolcu ve uçak trafiğini gösterir grafikler Şekil 1 ve Şekil 2' de sunulmaktadır. Havalimanımızın ticari uçuşların yanı sıra Eskişehir Teknik Üniversitesi Havacılık ve Uzay Bilimleri Fakültesi Pilotaj bölümünün eğitimlerinde de önemli bir katkısı bulunmakta olup 2021 yılı içerisinde toplam 4020 adet eğitim uçuşu icra edilmiştir.
Eskişehir Hasan Polatkan Havalimanı'nın geniş gövdeli uçaklara hizmet verme kapasitesi bulunmaktadır. Havalimanı, devlet erkanının şehre ulaşımına, sağlık ve özel amaçlı uçuşlara da hizmet vermektedir. Havalimanı için kurulmuş olan itfaiye birimi havalimanında ve devlet kurumları ile yapılan protokoller çerçevesinde Eskişehir içerisinde meydana gelebilecek her türlü kaza vb. duruma müdahale edebilecek kapasitedir. İtfaiye birimimiz aynı zamanda çevre illerde ihtiyaç duyulduğunda da hizmet vermekte olup, en yakın 2021 yaz aylarında Muğla ve çevresinde meydana gelen yangınlarla mücadelede araçları ile birlikte bir hafta boyunca bölgedeki yangın söndürme çalışmalarına destek olmuştur.
UÇUŞ NOKTALARI
Kış sezonu boyunca uçuşlar sadece Belçika (Brüksel ve Ostend) ile gerçekleşmekte olup yaz sezonunda aşağıdaki uçuş noktalarına uçuşlar icra edilmektedir.
- Brüksel – Belçika
- Ostend/Brugge – Belçika
- Lyon – Fransa
- Düsseldorf – Almanya
- Koln – Almanya
- Amsterdam – Hollanda
Askeri müsaadeye tabi olan havalimanında eğitim uçuşları ve tarifeli/tarifesiz uluslararası yolcu taşımacılığı uçuşlarına ek olarak:
- VIP/CIP uçuşları
- Hava taksi ve ambulans uçuşları
- Yangın söndürme uçuşları
- Eğitim uçuşları
- Tarifeli/Tarifesiz iç hat yolcu taşımacılığı uçuşları yapılmaktadır.
SAĞLANAN HİZMETLER
KURTARMA VE YANGINLA MÜCADELER
Hasan Polatkan Havalimanı 24 saat kesintisiz kurtarma ve yangınla mücadele hizmeti vermektedir. Kategori 7 seviyesinde sağlanan hizmet havalimanımıza uçuş gerçekleştiren yolcu uçakları için uygun kategoridedir.
KARLA MÜCADELE HİZMETLERİ
Hasan Polatkan Havalimanı bünyesinde bulunan buz giderme ve önleme araç, ekipman ve eğitimli personeli ile kış şartlarında PAT sahalarında oluşan kar ve buz için yapılan mücadele faaliyetleri ile hizmetlerini kesintisiz sürdürmektedir.
ÖZEL GÜVENLİK HİZMETİ
Hasan Polatkan Havalimanı ve terminal tesislerinde 90 güvenlik personeli görev almaktadır. Güvenlik personelinin tamamı ilgili havacılık eğitimlerini almıştır, silah kullanma yetkisine sahiptir. Ayrıca 49 personel güvenlik tarama noktalarından geçen kişilerin ve eşyaların havacılık kurallarına uygun şekilde tarayabilme yetkisini belirtir Tarayıcı Personel Sertifikasına (TPS) sahiptir. Havalimanı özel güvenlik hizmetleri, Eskişehir Emniyet Müdürlüğü Eskişehir Hasan Polatkan Havaalanı Şube Müdürlüğü direktiflerine uyumlu yürütülmektedir.
OTOPARK HİZMETİ
Hasan Polatkan Havalimanı Terminal binası kara tarafında 72 araç kapasiteli ücretsiz açık otopark mevcuttur.
SAĞLANAN DİĞER HİZMETLER
Hasan Polatkan Havalimanında sağlanan diğer hizmetler aşağıda sunulmuştur. Aşağıdaki hizmetlerden bazıları diğer kamu kuruluşları veya özel ticari kuruluşlarca sağlanmaktadır.
- Operasyon süresince sağlık hizmeti
- AIS hizmeti
- 24 saat meteoroloji hizmeti (Meteoroloji Genel Müdürlüğü)
- Hava trafik hizmeti (DHMİ)
- Yakıt hizmeti (özel ticari kuruluş)
- İkram hizmeti (özel ticari kuruluş)
- 24 saat güvenlik hizmeti verilmektedir.
TERMİNAL BİNASI
TERMİNAL BİNASI ÖZELLİKLERİ VE YOLCU KOLAYLIKLARI
Eskişehir Hasan Polatkan Havalimanı Terminal binası dış hat ve iç hat trafik için kullanılan 4000 m² zemin ve üst kat olmak üzere iki kattan oluşmaktadır. Terminal binasında gelen yolcu, giden yolcu, yolcu uğurlama/karşılama bölümleri bulunmaktadır.
Giden yolcu salonu zemin katta bulunmaktadır. Giden yolcu salonu kara tarafı giriş bölümünde 2 adet X-Ray cihazı, metal kapı dedektör cihazları ve güvenlik kabini bulunmaktadır. Giden yolcu salonunda danışma ve anons sistemi, uçuş bilgi görüntüleme sistemi (FIDS), kamera sistemli uçuş kulesi girişi, server-ses kayıt odası, 1’i engelli kullanıcılar için olmak üzere 2 adet telefon (ankesör), 1’i engelli kullanıcılar için olmak üzere 2 adet danışma bankosu, 2 adet check-in kontuarı ve bagaj toplama alanı, engelli tuvaleti, bayan tuvaleti, bay tuvaleti ve bebek bakım odası, mescit, sağlık birimi ve tıbbi müdahale odası, maliye birimi, bilet satış ofisi ve bekleme alanı bulunmaktadır. Giden yolcu bölümünden arındırılmış salona geçişte 2 adet pasaport kontrol kabini yer almaktadır. Arındırılmış salon zemin ve üst kattan oluşmaktadır. Arındırılmış salon zemin katta; X-ray cihazı, metal kapı dedektör cihazı, engelli tuvaleti, bayan tuvaleti ve bay tuvaleti bulunmaktadır. Üst kat arındırılmış salona giriş-çıkış zemin kat arındırılmış salonda bulunan merdivenle sağlanmaktadır. Arındırılmış salon üst katta ise kafeterya ve mescit alanı yer almaktadır.
Gelen yolcu salonu zemin katta bulunmaktadır. Gelen yolcu hava tarafı giriş bölümünde, otomatik sensörlü kapı, karantina odası, deporte yolcu odası, nezarethane, engelli tuvaleti, bayan tuvaleti, bay tuvaleti bulunmaktadır. Giriş bölümünden bagaj teslim bölümüne geçişte 3 adet pasaport kontrol kabini yer almaktadır. Gelen yolcu bagaj teslim salonunda 1 adet taşıyıcı bant (konveyor), uçuş bilgi görüntüleme sistemi (FIDS), X-Ray cihazı, gümrük muayene kabini, bagaj arabası bölümü, engelli tuvaleti, bayan tuvaleti ve bay tuvaleti bulunmaktadır. Gelen yolcu kara tarafı çıkış bölümünde ise 1 adet telefon (ankesör), otomatik sensörlü kapı ve manuel çıkış kapısı bulunmaktadır.
Terminal gelen yolcu, giden yolcu, yolcu karşılama/uğurlama bölümlerinde; içinde portatif yangın söndürücü ve su tesisatına bağlı hortumların bulunduğu yangın dolapları, otomatik yangın uyarı sistemi ve anons sistemi mevcuttur. Terminal binasında CCTV sistemi bulunmaktadır. Gelen ve giden yolcu salonlarında uçuş bilgi görüntüleme sistemi (FIDS) ve terminal binası içinde ücretsiz internet hizmeti sağlanmaktadır. Ayrıca terminal binası içinde VIP salonu, Mülki İdare Amiri ofisi, Havaalanı Kriz Merkezi, Koruma Amirliği, Emniyet Şube Müdürlüğü, Maliye, Gümrük, Meteoroloji, Yer Hizmeti Kuruluşları, DHMİ ATC ve CNS, ESTÜ AIM birimleri, çalışma ofisleri ve ticari işletmeler için ayrılan odalar yer almaktadır.
Eskişehir Hasan Polatkan Havalimanı hareket kabiliyeti kısıtlı kullanıcılar ve engelli bireylerin erişimini kolaylaştırmak amacıyla otopark alanından başlayarak terminal binası, hava ve kara tarafında gerekli kolaylıkları sağlamaktadır. Otopark alanında engelli kullanıcılar için özel olarak oluşturulmuş 4 adet araç park alanı bulunmaktadır. Engelli kullanıcıların erişimi amacıyla otopark alanından terminal binası danışma bankosuna direkt bağlı bir telefon hattı bulunmaktadır. Giden yolcu salonunda hareket kabiliyeti kısıtlı kullanıcıların erişimine uygun olarak tasarlanmış danışma bankosu ve 1 adet ankesörlü telefon bulunmaktadır. Terminal binasının tüm bölümlerinde standartlara uygun engelli tuvaletleri mevcuttur. Hareket kabiliyeti kısıtlı kullanıcılar, yaşlılar ve engelli bireyler için otopark alanından uçağa binişe kadar tekerlekli sandalye servis hizmeti verilmektedir.
PANDEMİ DÖNEMİ UÇUŞLARI
Korona küresel salgınına bağlı olarak dünya genelinde ticari uçuşların gerçekleştirilemediği dönemde Eskişehir Hasan Polatkan Havalimanı açık tutulmaya devam etmiştir. 8 Mart – 15 Haziran 2020 tarihleri arasında yurtdışında bulunan vatandaşlarımızın ülkemize getirildiği kurtarma uçuşları yapılmıştır. Eskişehir Hasan Polatkan Havalimanı’nda gerçekleştirilen kurtarma uçuşlarından bazıları aşağıda yer almaktadır.
Mart 2020
- 08.03.2020 – Medine (Suudi Arabistan)
- 11.03.2020 – Cidde (Suudi Arabistan)
- 12.03.2020 – Cidde (Suudi Arabistan)
- 17.03.2020 – Medine (Suudi Arabistan)
- 17.03.2020 – Cidde (Suudi Arabistan)
Nisan 2020
- 08.04.2020 – Bağdat (Irak)
- 22.04.2020 – İslamabad (Pakistan)
- 29.04.2020 – Basra (Irak)
HAVALİMANI PANDEMİ SERTİFİKASI
Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından yürürlüğe giren 22.05.2020 tarihli "Havaalanı Pandemi Önleme Tedbirleri ve Sertifikasyonu Genelgesi" kapsamında havaalanlarının uçuşlara tekrar açılabilmesi için Havaalanı Pandemi Sertifikasına sahip olan zorunluluğu getirilmiştir. Bu kapsamda genelgenin yükümlülükleri uyarınca Havalimanı ve Terminal binasında yeni düzenlemeler yapılmış ve SHGM tarafından gerçekleştirilen denetleme ile Eskişehir Hasan Polatkan Havalimanı Pandemi Sertifikası alarak 15 Haziran 2020 tarihi itibariyle uçuşlara yeniden açılmıştır.
15 Haziran 2020 tarihinde başlayan uçuşlar, Havaalanı Pandemi Tedbirleri ve Sertifikasyonu Genelgesi kapsamında Havalimanı Mülki İdare Amiri Vali Yardımcısı başkanlığında oluşturulan Pandemi Komisyonu’nun aldığı kararlar doğrultusunda gerçekleştirilmiştir.
EĞİTİM YETKİLERİ
Eskişehir Teknik Üniversitesi Havacılık ve Uzay Bilimleri Fakültesince, Hasan Polatkan Havalimanı kullanılarak verilen eğitimler aşağıda sunulmuştur.
AKADEMİK EĞİTİMLER
Havalimanı açıldığı tarihten günümüze 475 Pilot olmak üzere, 4400 nitelikli sivil havacılık personeli (hava trafik kontrolör, hava aracı teknisyeni, havacılık işletmecisi) yetiştirerek; günümüzdeki sivil havacılığın temelini oluşturmuştur. Halen ihtiyaç duyulan nitelikli havacılık personeli pratik eğitimlerinin gerçekleştirilmesinde en uygun saha ortamını sağlamaktadır.
EĞİTİM KURULUŞU YETKİLLERİ
Onaylı Eğitim Organizasyonu Yetki Belgesi: (Onaylı Eğitim Organizasyonları için) Ülkemizde pilotaj eğitimi veren kuruluşların T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nden almakla zorunlu olduğu yetki belgesidir.
Bakım Eğitimi ve Sınav Kuruluşu Onay Sertifikası: (Onaylı Hava Aracı Bakım Eğitimi Kuruluşları için) Ülkemizde hava aracı bakım personeli eğitimlerini veren kuruluşların T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nden almakla zorunlu olduğu yetki belgesidir.
SEKTÖREL EĞİTİMLER
Havaalanı Standartları ve Emniyeti Eğitim Kuruluşu: Havalimanlarında görev yapacak personelin almakla zorunlu olduğu eğitimleri vermekle yetkilendirilmiş kuruluştur. Hasan Polatkan Havalimanı ve diğer havalimanlarında görev yapacak personele onaylı eğitim vermek amacı ile SHGM tarafından yetkilendirilmiş eğitim kuruluştur. Yetkilendirildiği tarihten itibaren düzenlenen eğitimler ile Hasan Polatkan Havalimanı personeli hariç sektör çalışanlarına 1950 sertifika düzenlenmiştir.
Yetkili Havaalanı Standartları ve Emniyeti Eğitimleri
- Havaalanı Emniyeti ve İşletimi Temel Eğitimi
- Emniyet Yönetim Sistemleri
- PAT Sahalarında Araç Kullanma
- PAT Sahalarındaki İnşaat çalışmaları ve Alınacak önlemler
- Apron Yönetimi ve Apron Emniyeti
- PAT Sahalarının Fiziki özellikleri
- Havacılık Bilgi Yayınlarında Yayımlanması Gereken Havaalanı Bilgileri
- PAT Sahası Kontrolleri
- Pist Emniyeti ve Pist İhlallerini önleme
- Kötü Hava Şartlarındaki Operasyonlar
- Maniaların Kontrolü
- Yabani Hayvanlarla ve Kuşla Mücadele
- Kurtarma ve Yangınla Mücadele (ARFF)
- Hareket Kabiliyetini Kaybetmiş Uçağın Kaldırılması
- Acil Durum Planlaması
- Pist Yüzey Şartları
- Görsel Yardımcılar
Yetkili Terminal İşletmeciliği Eğitimleri
Terminal İşletmeciliği Eğitim Kuruluşu: Terminal işletmelerinde görev yapacak personelin almakla zorunlu olduğu eğitimleri vermekle yetkilendirilmiş kuruluştur. Hasan Polatkan Havalimanı Terminali ve sektörde görev yapacak personele onaylı eğitim vermek amacı ile SHGM tarafından yetkilendirilmiş eğitim kuruluşudur.
- Terminal işletmeciliği temel eğitimi
- Yangınla Mücadele Eğitimi
- Yolcu kolaylıkları eğitimi (engelli yolcuların transferi ve taşınması)
- FIDS ve Anons sistemleri Eğitimi
- Kayıp ve Buluntu Eşya Eğitimi
- Acil Durum Prosedürleri
Havacılık Güvenliği Eğitimleri
Hasan Polatkan Havalimanı ve havalimanı terminal ve havacılık sektöründe görev yapacak güvenlik personelinin almakla zorunlu olduğu eğitimleri vermekle yetkilendirilmiş kuruluştur.
- Kurs 1: Güvenlik Bilinci Eğitimi
- Kurs 2: Temel Sivil Havacılık Güvenliği Eğitimi
- Kurs 3: Kontrol Noktası Güvenlik Uygulamaları Eğitimi
HAVALİMANI SERTİFİKASI VE TERMİNAL BİNASI RUHSATLARI
Hasan Polatkan Havalimanı ve Hasan Polatkan Havalimanı Terminal İşletmesi pandemi süreci de dahil olmak üzere faaliyetlerinin sürdürülmesinde sivil havacılık mevzuatlarına uygunluğunu gösterir sertifikalara sahiptir. Bu sertifikalar Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen yerinde denetimler ve devam eden sıkı periyodik kontroller ile geçerliliğini sürdürmektedir.
HAVALİMANI SERTİFİKASI
Eskişehir Hasan Polatkan Havalimanı 09.06.2014 tarihinde Sivil Havacılık Genel Müdürlüğüne (SHGM) yapmış olduğu sertifikasyon (havalimanlarının yayınlı sivil havacılık mevzuatlarına uygunluğu belirtir belge) başvurusu neticesinde 23-25.07.2014 tarihlerinde SHGM denetim ekibince denetlemeye tabi tutulmuştur. Denetim raporunda belirtilen havalimanı işletimi, fiziki ve güvenlik ihtiyaçlarının tamamı sağlanmıştır ve 14.11.2017 tarihinde Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından sertifika almak için yeterliliği uygun görülmüş ve Bakan onayı ile sertifikasını almıştır.
Hasan Polatkan Havalimanın sertifikalandırılmaya uygunluğunun SHGM inceleme komisyonu tarafından incelendiği ve uygun görüldüğünü belirtir yazı ve sertifika aşağıda sunulmuştur. Sertifikanın temdit işlemleri her yıl yapılmaktadır.
